Hedef Kitle: 9+ yaş
İçerik Dili:
Özet:
Tahmini Okuma Süresi: 4 dakika
“Hepsi senin iyiliği için.” “Daha çok küçük, ne bilecek?”, “Büyüklerin işine karışma!” “Çocuk işte…” Pek çoğumuz gibi ben de bu cümleleri çocukken sık sık duydum. Fikirlerini ifade etmek sadece yetişkinlere özgü bir hakmış gibi kendini iyi ifade eden, derdini anlatmaya çalışan çocukların “bilmiş”, “çok zeki”, “büyümüş de küçülmüş” gibi sözcüklerle etiketlendiğine de tanık oldum. Bu kadar içselleştirdiğimiz bu yaklaşımın birer yetişkin olduğumuzda bizim de çocuklarla olan ilişkimize, tutumlarımıza ve davranışlarımıza yansıması şaşırtıcı değil. Doğrudan çocukları yetişkinlerden daha aşağıda tutan, yetersiz gören bu yaklaşımın çocukların yaşamını nasıl etkilediğini çok da sorgulamıyoruz. Ama acaba çocukların hayatlarını ilgilendiren kararları kendi başımıza alırken neye ihtiyaçları olduğunu gerçekten biliyor muyuz? Korumak isterken acaba çocuğun çok temel bir hakkını ihlal ediyor olabilir miyiz? Bu kadar yerleşmiş bir algıyla yüzleşmenin hiç kolay olmadığını, bu konuda kafa yormamıza rağmen zaman zaman bu döngünün dışına çıkmakta zorlandığımızı söylemem gerekir.
Film, çocuğun katılım hakkına odaklanıyor
“Yol” filmi aslında hepimizin benzer deneyimlerinden ortaya çıktı. Senaryoyu oluştururken çocuk ve yetişkin ilişkisi üzerinden yola çıktık. Ama sonra fark ettik ki eşitliğin olmadığı tüm ilişkilerde ortak bir şey var, o da kendimizden aşağıda gördüğümüz, bize göre dezavantajlı olduğunu düşündüğümüz tüm kişilerin, grupların yerine kararlar alırken bunu nasıl da kolay ve hızlı yapabildiğimiz.
Yetişkinlerin çocuklarla ilişkilerinde tercih ettikleri yolları, yöntemleri düşünmelerini ve sorgulamalarını sağlamak için bu filmi hazırladık. Film, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 4 temel ilkesinden biri olan çocuğun katılım hakkına odaklanıyor. Çocukların görüşlerini ifade etmeleri ve bu görüşlerin yetişkinler tarafından dikkate alınması tüm çocuklar için bir hak, yani çocuğun katılım hakkı. Bu hakkın hayata geçmesi ve daha adil bir dünyada birlikte yaşamak için yetişkinlerin çocukları kendileriyle eşit hak sahibi bireyler olarak görmeleri gerekiyor. Ama görüyoruz ki doğrudan kendi yaşamlarını ilgilendiren konularda çocukların ne düşündüğü, neye ihtiyaçları olduğu sorulmuyor. Bazen de çocukların sesi, çocuk oldukları için ciddiye alınmıyor. Çocuklar için ya da çocukların yerine kararlar alınıyor. Yetişkinlerin kendi pratiklerine bir dönüp bakmasını istiyor film. Gidebilecekleri yolda çocuklar yetişkinlerden ne bekliyor? Yetişkinler çocuklara hangi yol ile karşılık veriyor? Çocuklar için en iyisi ne? Bu en iyiye kim karar veriyor? Aslında tüm bu soruları yetişkinler olarak kendimize sormamızı istiyor. Tabii ki bunun ne kadar uzun bir “yol” olduğunu da bilerek.
Eğitim materyali olarak da kullanılabilir
Senaryoyu oluşturma sürecinde animasyon filmini hazırlayan Melis (Balcı) ile birlikte BİLGİ Çocuk Çalışmaları Birimi ekibi olarak sık sık bir araya geldik. Uzun uzun tartıştık, kendi deneyimlerimizi düşündük. Bizim için öğretici bir süreçti. Filmin soyut olması nedeniyle zaman zaman “acaba anlaşılır mı” diye kaygılandık. Ama böyle bir filmin pek çok konuyu tartışmak için iyi bir araç olabileceğini, izleyen herkesin farklı yorumlar getirebileceğini düşündük. Çünkü filmin aynı zamanda insan hakları, çocuk hakları, çocuk katılımı konularında yetişkinlere yönelik eğitimlerde bir araç olarak kullanılmasını da çok önemsiyoruz. Çocuk-yetişkin ilişkisi üzerine konuşulabileceği gibi eşitliğin olmadığı pek çok durum için de filmin kullanılabileceğini düşünüyoruz. Yakın bir zamanda bu filmi izlerken destekleyici olabilecek etkinliklerin yer aldığı bir yönergeyi de paylaşacağız.
Peki kapsayıcılık?
Katılım hakkı, eşitlik gibi konuları düşünürken filmin herkes tarafından nasıl daha erişilebilir olacağı üzerinde durduk. Herkes için nasıl daha kapsayıcı olabileceğini hazırlık sürecinden itibaren düşünmeye başladık. Filmde söz ve yazının olmamasını bu nedenle önemsedik. Filme sesli betimleme eklemek için çalışıyoruz.
Fikirleri duymak bizi güçlendirir
Filmi 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü’nde paylaşmaya başladık. Daha çok kişiye ulaşması için çalışmaya devam edeceğiz. Filmi izleyenlerin neler düşündüğünü ve önerilerini duymak bizi önümüzdeki süreç için çok güçlendirir. Filmi izledikten sonra [email protected] adresine yazarak geri bildirimlerinizi bize ulaştırabilirsiniz. Süreçte emeği geçen, geri bildirim veren ve yaygınlaştırma konusunda destek olan herkese çok teşekkürler.
Yazan: Gökçe Uysal, BİLGİ Çocuk Çalışmaları Birimi
Filmi izlemek için tıklayın.
Künye
Senaryo: Melis Balcı, Cem Demirayak, Gözde Durmuş, Ayşegül Kanal, Gökçe Uysal
Yönetmen: Melis Balcı
Animasyon: Melis Balcı, Elif Demir
Ses: Tufan Aydın
