Hedef Kitle: 10+ yaş
İçerik Dili:
Özet:
Tahmini Okuma Süresi: 4 dakika
KAHRAMANMARAŞ MERKEZLİ DEPREMLERİN ARKASINDAN
6 Şubat Pazartesi günü Kahramanmaraş, Adıyaman, Hatay, Malatya, Gaziantep, Diyarbakır, Şanlıurfa, Adana, Kilis, Osmaniye ve Elazığ’ı etkileyen depremler meydana geldi. Bu depremin ardından daha küçük artçı depremler olmaya devam etti. 20 Şubat Pazartesi günü saat 20.04’te ise 6.4 büyüklüğünde bir deprem olduğu açıklandı. Bu depremin en çok hissedildiği yer Hatay oldu. Son depremde yıkılan binalar ve zarar gören insanlar olduğu için insanlar tekrar korktu. Fakat arama kurtarma çalışmaları hemen başladı. Yaralanan kişiler tedavi için hastanelere götürüldü.
6 Şubat’taki ilk depremden sonra, etkilenen kişilerin bir kısmı diğer şehirlerdeki güvenli yerlere gitti. Bazı çocuklar bu gittikleri yeni şehirlerde okula devam edecekler. Kalan kişiler için devlet ve gönüllü kurumlar tarafından hızlıca barınma alanları oluşturulmaya çalışılıyor. Deprem bölgesinde olan ve evlerine giremeyen kişiler için çadır, yemek, ısıtıcı, kıyafet, temizlik malzemeleri gibi ihtiyaçlar için de destekler devam ediyor. Ayrıca, depremden sonra çocukların ve yetişkinlerin kendilerini daha iyi hissetmesi için psikolojik destek çalışmaları da başladı. Bu süreçte çocukların arkadaşlarıyla oyun oynayabilecekleri güvenli alanlar oluşturuluyor.
Haber görselinin sesli betimlemesi ve haber yazısının seslendirmesi için tıklayın.
DEPREME DAİR MERAK EDİLEN SORULAR
Türkiye’de depremle ilgili haberleri duydukça merak ettiğin sorular olabilir. Bu sorulara bilimsel kaynaklardan yararlanarak cevaplar hazırladık:
Deprem nedir? Neden olur?
Üzerinde yaşadığımız gezegene “Yer” deriz. Yer çekirdek, manto ve yer kabuğu olmak üzere 3 katmandan oluşur. En içte çekirdek bulunur. En dışta ise yer kabuğu. Bunu bir yumurta gibi düşünebilirsin. Yumurtanın içindeki sarı kısım “çekirdek”; üzerindeki beyaz kısım “manto”. yumurta kabuğu ise “yer kabuğu”. Bizler Yer’in gökyüzüne en yakın kısmı olan yer kabuğunun yüzeyinde yaşarız. Çevrende gördüğün hayvanlar, binalar, ülkeler bu yer kabuğunun üzerinde.
Yer kabuğu, levha dediğimiz tüm Yer’i saran çok büyük parçalardan oluşur. Bu levhalar Yer’i çevrelemek için birbirlerine çok yakın dururlar. Çok sıcak ve sürekli hareket eden mantonun üzerinde bulunurlar. Manto hareket ettikçe levhalar da biz farkında olmadan sürekli hareket ederler. Bu hareket sırasında birbirine çok yakın duran levhalar bazen birbirine sürtünür ya da birbirlerini iterler. Levhaların bu hareketler sonucu kırıldıkları yerlere “fay” denir. Levhalar birbirini sıkıştırdığında faylarda bazen ani kırılmalar ve yer değiştirmeler olur. Bu ani hareket büyük bir titreşim yaratır ve titreşim yer kabuğunun üzerindeki bizlere kadar ulaşır. İşte bizler de buna “deprem” deriz.
Artçı deprem nedir?
Deprem olduktan sonra yetişkinlerden ve haberlerden “artçı deprem” ifadesini duymuş olabilirsin. Artçı deprem, şiddetli depremlerin ardından olan daha küçük sarsıntılardır. Birden ani hareket eden kayaçların yerine oturmasını sağlarlar. Bu küçük sarsıntıların kaç tane olacağı ve ne kadar süre devam edeceğini bilmiyoruz.
6 Şubat’taki depremlerden sonra da çok fazla artçı deprem oldu. Bu sebeple yetkili kuruluşlar depremden etkilenen bölgelerde hazırlıklı olmaya devam ediyorlar
Türkiye’de neden deprem oluyor?
Depremler fay kuşaklarında gerçekleşir. Fay kuşakları çok uzun olabilir. Türkiye birçok levhanın karşılaştığı bir bölgedir. Çok sayıda diri fay var ve bu sebeple depremlerin olduğu bir ülke. 6 Şubat ve 20 Şubat’ta depremin yaşandığı yerler olan Kahramanmaraş ve Hatay, Doğu Anadolu Fayı üzerinde bulunuyor.
Bir sonraki depremin zamanını ve nerede olacağını bilebilir miyiz?
Depremle ilgilenen uzmanlar fay hatlarının hangi şehirlerden geçtiğini araştırır. Böylece hangi şehirlerde deprem olma riskinin olduğunu söylerler. Fakat bu depremin tam olarak hangi tarihte olacağını söyleyemezler. Ama insanlar herhangi bir zamanda deprem olması ihtimaline karşı önlem alırlar.
Depremler insanlara ve diğer canlılara zarar verir mi?
Deprem, üzerinde yaşadığımız gezegende oluşan kar, gök gürlemesi, volkanik patlamalar gibi doğa olaylarından bir tanesi. Deprem bazı durumlarda insanlara ve hayvanlara zarar verebilir. Fakat bunu önlemek için insanların alabileceği önlemler var. Böylece üzücü olaylar azaltılabilir.
Deprem büyük olsa bile bazı yerlerde binalar yıkılıp insanlar zarar görürken bazı yerlerde çok daha az zarar olur. Örneğin; Japonya’da Mart 2022’de olan 7.4 büyüklüğündeki depremde sadece 4 kişi yaşamını yitirdi. Bu, alınan önlemlerle ilgili.
Depreme karşı nasıl önlemler alabileceğine dair AKUT tarafından hazırlanan videoyu izleyebilirsin.
Haber görselinin sesli betimlemesi ve haber yazısının seslendirmesi için tıklayın.
Her iki haberde de çizimler için bize destek veren Gülsüm Katmer’e teşekkür ederiz.
